Είναι πάντα απόλαυση να μπαίνεις να δεις παράσταση στο χώρο του «Θησείον-ένα θέατρο για τις τέχνες». Όχι μόνο γιατί σου έρχονται μνήμες (αν έχεις κάποια χρόνια πάνω σου) παλιότερων παραστάσεων του Μιχαήλ Μαρμαρινού που μετέτρεψε το παλιό εργαστήριο σε θέατρο, αλλά γιατί παρόλο που δε διαθέτει ιταλική σκηνή και έχει ξεκάθαρα εναλλακτικό στυλ, η αμεσότητα που δημιουργούν οι γυμνοί τοίχοι και το τσιμεντένιο δάπεδο αντί σκηνής όπου παίζουν οι ηθοποιοί στο ίδιο ύψος με με το κοινό υπογραμμίζει τη «θεατρικότητα» των δρώμενων.

Αυτό ήταν για μια ακόμα φορά εμφανές στην παράσταση «Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς – ΕΝΘΥΜΙΟ» που σκηνοθέτησε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννος Περλέγκας αμέσως μετά την προσωπική του (όσο προσωπικό μπορεί να είναι κάτι στο θέατρο) επιτυχία με το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ «Ο αδαής και ο παράφρων». Εκεί είχε να κάνει με μία σπουδαία ντίβα της όπερας. Αλλά και την εκμετάλλευση που βιώνει από το περιβάλλον της μέχρι που γίνεται έρμαιο του φιλοθεάμονος κοινού. Εδώ έχει να κάνει με μία τελείως ατάλαντη λυρική τραγουδίστρια, την «πιο φάλτσα σοπράνο στην ιστορία της όπερας» που λόγω της οικονομικής της ευρωστίας μπορεί να δίνει ρεσιτάλ ενώ όλοι ξέρουν ότι είναι τελείως άφωνη και είτε από υποκρισία, είτε από έλλειψη θάρρους είτε από συμφέρον δεν της το λένε. Έτσι εκείνη συνεχίζει να τραγουδάει προκαλώντας τον χλευασμό όλων πίσω από την πλάτη της, ενώ κάποιοι ωφελούνται οικονομικά από αυτήν της την αυταπάτη.

Μία ιστορία η οποία βασίζεται στην πραγματική περίπτωση της Νεοϋρκέζας Φλόρενς Φόστερ Τζέκινς που έδρασε κατά τη δεκαετία του ’30 και η οποία «εξαγόραζε» εν αγνοία της τους πάντες χάρη στο πακτωλό χρημάτων που διέθετε. Μια ιστορία που προκαλεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον σήμερα που έχουν γραφτεί δύο θεατρικά έργα και έχουν γυριστεί δύο ταινίες γι’αυτήν. Ο Περλέγκας αποφάσισε να ανεβάσει την εκδοχή του Στήβεν Τέμπερλεϊ όπου είναι καθοριστικός ο ρόλος του ακομπανιατέρ της Κόσμε Μακ Μουν τον οποίο υποδύεται ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος ο οποίος συνυπογράφει και τη μετάφραση με το σκηνοθέτη. Αυτός είναι που κρατάει και το τέμπο της παράστασης αφηγούμενος το φαινόμενο Φλόρενς Φόστερ Τζέκινς έχοντας όμως την παρρησία να εξομολογείται στο κοινό τόσο την αμφιλεγόμενη σχέση του με την καλλιτέχνιδα (η οποία του παρέχει οικονομική εξασφάλιση) όσο και τα προσωπικά του πάθη πίσω από μια ζωή υποκατάστατο των πραγματικών του ενδιαφερόντων.

Τη φάλτσα σοπράνο ερμηνεύει η Ναταλία Τσαλίκη της οποίας ο εύθραυστος σωματότυπος αποδεικνύεται ιδανικός για την ηρωίδα. Αλλά δεν είναι αυτό που έχει ενδιαφέρον. Η ιδέα τόσο η ίδια όσο και ο Κόσμε Μακ Μουν να «αναπαρασταθούν» (μακιγιάζ, μαλλιά, κοστούμια) ως ανάγλυφες χαλκομανίες, σαν «μπιμπελό» μιας μακρινής εποχής υπογραμμίζοντας τη θεατρική τους διάσταση αποδεικνύεται πραγματικά ευφυής ενώ το υπερυψωμένο σκηνικό, ένα αιωρούμενο πατάρι κρεμασμένο από την οροφή του θεάτρου – σουίτα πολυτελούς ξενοδοχείου, ανεβάζει στα ύψη τις φαντασιώσεις της εύπορης και ονειροβατούσα καλλιτέχνιδας. Οι δυο τους παίζουν ένα «παιχνίδι» ψέματος και αλήθειας, ρεαλισμού και αυταπάτης, ο καθένας αφημένος στην πλάνη του. Το παιχνίδι άλλοτε προκαλεί γέλιο κι άλλοτε συγκίνηση αφού εκείνο που περισώζει τη γυναίκα στα μάτια του κοινού είναι η μεγάλη της, ειλικρινή και ανιδιοτελή αφοσίωση στη μουσική.

Η παράσταση συμπληρώνεται από ένα βίντεο όπου παρουσιάζεται το πολιτικό-κοινωνικό πλαίσιο της εποχής ενώ αναφορές στις συνέπειες της σύφιλης είναι ευθεία αναφορά στην περίπτωση της τραγουδίστριας η οποία είχε προσβληθεί από την αρρώστια δίνοντας εξήγηση για την ανικανότητα της να αντιληφθεί τη φωνητική της ανεπάρκεια. Η κορύφωση έρχεται με την περίφημη συναυλία της στο Κάρνεγκι Χολ ( όνειρο ζωής που πρόλαβε να εκπληρώσει λίγο πριν πεθάνει στα μέσα της δεκαετίας του ’40) μέσω της εναλλαγής κοστουμιών - φορείς διαφορετικών ρόλων. Η Τσαλίκη παίζει απολαυστικά τη σκηνή στο ίδιο επίπεδο με τους θεατές σε μία σχεδόν διαδραστική επαφή μαζί του.

Η παράσταση του θησείον είναι ένα κομψοτέχνημα. Αλλά ποιο είναι το ζητούμενο για το σκηνοθέτη Γιάννο Περλέγκα; Στο «Αδαής και παράφρων» αποδομούσε μια κοινωνία υλιστική και ματαιόδοξη. Στο «Φλόρενς Φόστερ Τζέκινς» δεν αποβλέπει σε κάτι ανάλογο. Πλησιάζει με τρυφερότητα αυτή τη γυναίκα και σχεδόν την ανάγει σε μια αντι-ντίβα της μεγάλης τέχνης. Πετυχαίνοντας με την επιλογή του, στο μεταίχμιο μεταξύ κωμωδίας και δράματος, να ανάγει σε τέχνη μια ζωή σκόρπια και ανεδαφική. Μια ζωή που εμπεριέχει το θέατρο ενώ ήταν μια ζωή ανθρωπινή. Έτσι, δεν απαντιέται το εύλογο ερώτημα, η λογική περιέργεια του κοινού αν επρόκειτο για συνειδητή εξαπάτηση της αείμνηστης αοιδού απέναντι στο κοινό της εποχής της γνωρίζοντας κατά βάθος την αταλαντοσύνη της ή αν όντως ήταν μια περίπτωση φευγάτης και αφελούς. Όχι τόσο για να δικαιωθεί ή όχι απέναντι στην ιστορία όσο για να σχολιάσει την σύγχρονη, συχνά εγκληματικά φευγάτης και αφελούς, σόου μπίζνες.

Χ.Π.