Τρία ονόματα σου έρχονται αυθόρμητα στο μυαλό αν αναρωτηθείς ποιοι είναι οι διασημότεροι Χιλιανοί διεθνώς: Αλιέντε, Πινοσέτ και Νερούδα. Και οι τρεις συνδέθηκαν μεταξύ τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην πολύπαθη ιστορία της χώρας τους. Ο Πάμπλο Νερούδα υπήρξε ο διασημότερος ποιητής της ο οποίος κέρδισε λίγο πριν το θάνατό του το βραβείο Νόμπελ, ο Σαλδαβόρ Αλιέντε υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος εκλεγμένης αριστερής κυβέρνησης το 1973, και ο Αγκούστο Πινοσέτ εκείνος ο οποίος την κατέλυσε με πραξικόπημα και έμεινε για πάρα πολλά χρόνια στην εξουσία. Ο ίδιος ευθύνεται πιθανότατα και για το θάνατο του ποιητή ο οποίος πέθανε λίγο καιρό μετά το πραξικόπημα με τη χορήγηση, λένε, δηλητηρίου. Η κηδεία του αποτέλεσε την πρώτη δημόσια πολυπληθή εκδήλωση αντίστασης του λαού του Σαντιάγκο ενάντια στη χούντα.

Τίποτα από αυτά δε θα δει κανείς στην ομώνυμη ταινία που υπογράφει ο επίσης Χιλιανός σκηνοθέτης Πάμπλο Λαραϊν. Αντιθέτως θα δει μια ταινία που θυμίζει λίγο σοφιστικέ κωμωδία και λίγο αστυνομική περιπέτεια, με πρωταγωνιστές τον Λουίς Νιέκο, έναν από του πιο δημοφιλείς κωμικούς της χώρας και τον Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, στο ρόλο του αρχηγού της αστυνομίας, με πινελιές επίσης κωμικές να κυριαρχούν τόσο στην ερμηνεία του όσο και στην εμφάνιση του. Αλλά αν την εντάξουμε σε είδη, θα αδικήσουμε ένα κινηματογραφικό έργο φτιαγμένο με ειλικρίνεια και συναίσθημα. Οι λόγοι για τους οποίους συγκινήθηκαν όσοι έσπευσαν να την δουν και να την εκθειάσουν. Όπως και από νοσταλγία; Από ανάγκη να αναστοχαστούν μέσα από την εικονογράφηση μιας ηρωικής εποχής;

Όλα διαδραματίζονται το 1948 όταν ο Νερούδα διετέλεσε Γερουσιαστής και ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος κατήγγειλε την κυβέρνηση ότι προδίδει το κόμμα ώστε να κερδίσει την εύνοια των Αμερικανών. Πραγματικό γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να εκνευρίσει τον πρόεδρο Γκονζάλες Βιντέλα και να εκδόσει ένταλμα σύλληψης του  ξεκινώντας μία ανηλεή καταδίωξη του ώστε να οδηγηθεί στη φυλακή. Σε αυτό ακριβώς το περιστατικό βασίστηκε ο σκηνοθέτης ώστε να χτίσει την ταινία του. Μια ταινία διάχυτη από μαύρο χιούμορ, στοιχεία φιλμ νουάρ, ακόμα και χαρακτηριστικά γουέστερν.

Καταρχήν η μορφή του Νιέκο – Νερούδα από μόνη της προσφέρει μία ευχάριστη νότα μπονβιβερισμού και ακύρωσης κάθε σοβαροφάνειας, σαν ταινία του Φελίνι. Η ζωή του θρυλικού ποιητή μοιάζει να ήταν μια χαρούμενη ανάπαυλα, πλέρια αισθησιασμού και ανέμελων περιπετειών. Ίσως να ήταν κι έτσι. Ο Νερούντα που ξεκίνησε τα πρώτα βήματα της ζωής του από τα χαμηλότερα στρώματα ως γιός σιδηροδρομικού υπαλλήλου και έφτασε να παντρευτεί την Αργεντινή αριστοκράτισσα Ντέλια Ντελ Καρίλ, είχε διατελέσει διπλωμάτης σε διάφορες πρωτεύουσες ανά τον κόσμο, και πρεσβευτής της Χιλής στο Παρίσι όπου συνδέθηκε φιλικά με σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης όπως ο Πικάσο. Αγάπησε τις γυναίκες, τον έρωτα, και την επανάσταση! Στην ταινία του Λαραϊν αποκαλύπτεται αυτό απλόχερα. Όπως και η ιδιάζουσα σχέση που διατηρούσε με τη γυναίκα του, η οποία υποδόρια κατεύθυνε τη στάση του και τις κινήσεις του.

Ο έτερος πρωταγωνιστής αστυνομικός Όσκαρ Πελουσονό – Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, μοιάζει μία καρικατούρα, με μουστακάκι και κοστούμι δημοσίου υπαλλήλου, μια φιγούρα σχεδόν φαιδρή. Ένας ατζαμής, κάπως ηλίθιος και άστοχος αστυνομικός ο οποίος γίνεται η σκιά του ποιητή αλλά πάντα αποτυχαίνει να τον πιάσει. Ο Νερούδα με τη βοήθεια του Κόμματος κρύβεται και αλλάζει συνεχώς στέγη ενώ σε κάθε του βήμα αφήνει πίσω του και από ένα αστυνομικό βιβλίο - αποδεικτικό στοιχείο, σαν να παίζουν μεταξύ τους τη γάτα και το ποντίκι. Μπροστά ο ένας πίσω ο άλλος. Πίσω μπρος.

Εντωμεταξύ γινόμαστε μάρτυρες διαφόρων συναντήσεων του σημαντικού πολιτικού-λογοτέχνη όπου μέσα από τον κυνισμό του και τα παιχνίδια του με την πολιτική οι δημιουργοί της ταινίας διοχετεύουν διάφορες πληροφορίες για την περίπτωση του. Ακολουθώντας τη μικρή του περιπλάνηση πάνω κάτω, βόρεια νότια στη χώρα, μέχρι να μας αποκαλυφθεί ότι ίσως ο Όσκαρ Πελουσονό (ο οποίος είναι και ο αφηγητής της ιστορίας με voice over από την αρχή μέχρι το τέλος με πλήθος αναφορών στο έργο του ποιητή), να είναι μία κατασκευή του ίδιου του Νερούδα. Ο κεντρικός ήρωας ενός αστυνομικού pulp μυθιστορήματος που γράφει, που σκαρφίζεται μέσα στο μυαλό του, παρόμοιο με αυτά που διαβάζει και αφήνει πίσω του σαν τις πετρούλες του κοντορεβιθούλη.Την ώρα που ολόκληρη η χιλιανή αστυνομία ψάχνει να τον βρει. 

Τελικά οι δυο τους δεν θα συναντηθούν ποτέ, και ο ποιητής και πολιτικός θα συνεχίσει τη διαδρομή του στη ζωή και την Ιστορία κοιτάζοντας μπροστά και δρέποντας δάφνες. Πιστεύοντας στη λαϊκή κυριαρχία. Για να κάνει πραγματικότητα όλα εκείνα για τα οποία αγωνίζεται και να δικαιωθεί στα μάτια του χιλιανού λαού όπως μιας του θαυμάστριας όταν τον ρωτάει ακριβώς αυτό: «Όταν έρθει εκείνη η μέρα θα είμαστε εμείς οι δύο ίσοι;».

Χ.Π.