Μοιάζει αλλόκοτο, είναι παράξενο, αλλά συνέβη στη Βρετανία. Στη δεκαετία του ’90, ένας αμφισβητίας του Ολοκαυτώματος, ο ιστορικός και συγγραφέας Ντέιβιντ Ίρβινγκ μήνυσε την Αμερικανοεβραία ακαδημαϊκό Ντέμπορα Λίπσταντ, συγγραφέα του βιβλίου Denying the Holocaust: The Growing Assault on Truth and Memory, για δυσφήμιση. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά επειδή η μήνυση κατατέθηκε στο Λονδίνο η κατηγορούμενη σύμφωνα με το βρετανικό δίκαιο όφειλε να αποδείξει η ίδια ότι ήταν αθώα. Καθόλου αθώο και καθόλα πονηρό εκ μέρους του ρατσιστή φιλοναζιστή ιστορικού που αποσκοπούσε σε μια καταδίκη όχι απλώς της ακαδημαϊκού, αλλά και του ολοκαυτώματος συνολικά. Παράλληλα, και μιας «αποκατάστασης» του ίδιου του εμπνευστή του, Αδόλφου Χίτλερ.

Αλλόκοτο και παράξενο είναι βέβαια να βλέπεις και μια τέτοια ταινία ακόμα κι αν πρόκειται για ένα δικαστικό δράμα με ενδιαφέρουσες παραμέτρους και σημαντικούς ερμηνευτές. Αλλά, φαίνεται ότι το αποζητάει η εποχή. Περισσότερο από ποτέ. Μια εποχή που συχνά παραλληλίζουμε με την εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που εξέθρεψε την άνοδο του ναζισμού και την εγκαθίδρυση του Χίτλερ στην εξουσία - με τα γνωστά αποτελέσματα. Αλλά, γιατί όχι; Δεν ερχομάστε στην καθημερινότητα μας – να μην μιλήσουμε για τις πολιτικές εκφράσεις ανά την Ευρώπη- αντιμέτωποι με μια σταθερή αμφισβήτηση για όλα όσα συνέβησαν ακόμα και στη χώρα μας, με χιλιάδες Έλληνες πολίτες εβραϊκής καταγωγής της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν στα Νταχάου και τα Άουσβιτς;

Η ταινία Άρνηση (Denial) του Μικ Τζάκσον σε σενάριο του Ντέιβιντ Χέαρ είναι βασισμένη στη δικαστική περιπέτεια της Λίπσταντ και αποπειράται αρκετά επιτυχημένα να δώσει μια απάντηση. Με σασπένες, συγκρούσεις, αγανάκτηση, ιστορικές αναφορές, αποδείξεις και αντενδείξεις. Με ένα πρόβλημα: ότι γνωρίζουμε εκ των προτέρων την έκβαση της δίκης.

Η ιστορικός, μια δυναμική και ανεξάρτητη γυναίκα, αφήνεται στα χέρια μιας γερή νομική ομάδα, αποτελούμενη από «σταρ» δικηγόρους, η οποία της απαιτεί να μη βγάλει άχνα καθ’ όλη την ακροαματική διαδικασία. Ούτε όμως να καταθέσουν στο εδώλιο επιζήσαντες της ναζιστικής θηριωδίας. Κάτι που την οδηγεί στο να αναμετρηθεί καταρχήν με τον εαυτό της αλλά και να υπομένει όλες τις  παρερμηνείες και τρικλοποδιές που κατά καιρούς εμφανίζονται στην αναμέτρηση με τον Ίρβινγκ.

Η ταινία, χωρίς καμία ιδιαίτερη πρωτοτυπία, κυλάει με ενδιαφέρον κυρίως όσον αφορά όλα τα ιστορικά στοιχεία που έρχονται στην επιφάνεια, ακόμα και στις αμφισβητήσεις των σύγχρονων οπαδών του ναζισμού, πράγματα που θα περίμενε κανείς να είναι αυταπόδεικτα, αλλά να που δεν είναι. Πέραν τούτου δεν έχει δραματολογικά κάτι για να σε κρατήσει. Δεν υπάρχει ας πούμε η διάσταση του who done it – ποιος είναι ο δολοφόνος. Βέβαια υπάρχει το θέμα ποιος θέλει να «δολοφονήσει» την ιστορία. Κι εκεί οι δικηγόροι της ταινίας καλούνται να παραθέσουν σοβαρές και δυνατές αποδείξεις. Αυτές περιμένεις και ως θεατής. Οι δικηγόροι έρχονται πολλές φορές σε ρήξη με την ακαδημαϊκό, που την ερμηνεύει με συνέπεια αλλά ίσως με περισσότερα νεύρα παρά παθιασμένη φιλαλήθεια, η Ρέιτσελ Βάις.

Αυτό που εντέλει «σώζει» την Άρνηση είναι η εμπλοκή του Τομ Γουίλκινσον που με το βρετανικό του φλέγμα, ένας συνδυασμός μεθοδικότητας και ρυθμού, τόσο σεναριακά ως δικηγόρος όσο και ως ηθοποιός. Πώς αλλιώς θα γινόταν άλλωστε να σωθεί δικαστικά η υπόθεση που κατά τα άλλα αποτελεί μέγα ιστορικό θέμα, αν σάρωνε η υπερσυναισθηματική αντιμετώπιση της Λίπσταντ έναντι της ψυχρής λογικής που απαιτεί η βρετανική ψυχραιμία, μέσα κι έξω της δικαστικής αίθουσας. Όπως στην περίφημη και ιδιαίτερα συγκινητική επίσκεψη στο Άουσβιτς.

Ο Τίμοθι Σπολ ερμηνεύει τον αντισημίτη Ίρβινγκ ως έναν «φελλό», έναν φαιδρό παραχαράκτη της ιστορίας, εσκεμμένα και με δόλο. Ήταν όντως έτσι η περίπτωση του; Ή βολεύει τους δημιουργούς της ταινίας για να υποστηρίξουν την ανησυχητική παρατήρηση του δικαστή «Και αν όντως τα πιστεύει αυτά που λέει, είναι ρατσιστής;»

Χ.Π.