Τι μορφή έχει το σύγχρονο θέατρο; Είναι το θέατρο σήμερα ένα είδος που απευθύνεται αποκλειστικά μόνο σε ειδήμονες; Γιατί η Αθήνα κατακλύζεται από δράσεις που μοιάζει να μην αφορούν τα πλήθη που κάποτε γέμιζαν τις θεατρικές στέγες; Ενδιαφέρει ή όχι το μέσο θεατή μία θεατρική πράξη παντρεμένη με εικαστικές αναφορές και παραπομπές σε ένα σύμπαν ερμητικό λογοτεχνικής και φιλοσοφικής ενδοσκόπησης;

Η απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα, πέρα από την προφανή παραπομπή στη μεγάλη παράδοση του ελληνικού λαϊκού θεάτρου της επιθεώρησης και της κωμωδίας ή το αστικό θέατρο, είναι ότι οτιδήποτε θεάται και υπάρχει η συμμετοχή ερμηνευτών έχει δικαίωμα να θεωρηθεί θέατρο.

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση πέρα από μια σειρά επιλογών πρωτοποριακών θεατρικών παραστάσεων έχει θεσμοθετήσει το Fast Forward Festival όπου το θέατρο εμφανίζεται σε μορφή εικαστικών δράσεων σκηνοθετημένες ακριβώς από σκηνοθέτες που πειραματίζονται με κάθε πιθανή και απίθανη εκδοχή και φόρμα δραματοποιημένης τέχνης .

Αν σε κάτι αποσκοπεί το ετήσιο φεστιβάλ της Στέγης είναι την επαφή με το μεγάλο κοινό. Ως εκ τούτου εμπλέκει δημόσιους χώρους όπου ακόμα και ο ανυποψίαστος θεατής μπορεί να βρεθεί σε μία κατάσταση διαδραστικής συμμετοχής.

Αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή με την δράση του διάσημου Γερμανού εικαστικού Γκρέγκορ Σνάιντερ ο οποίος κάλυψε και «έκρυψε» την πλατεία Ομονοίας με ένα τεράστιο πανί όπως καλύπτουν στη Συρία τις πλατείες για να προστατευτούν από τους ελεύθερους σκοπευτές.

Παραδίπλα στο ξεχασμένο και παροπλισμένο ξενοδοχείο Classical Acropol της Πειραιώς 1 μία ομάδα επιμελητών έχει στήσει μέσα στους χώρους του που προδίδουν μια πολυετή εγκατάλειψη το Don’t follow the wind όπου 12 καλλιτέχνες μεταφέρουν από τη Ζώνη Αποκλεισμού της Φουκουσίμα έργα σε διάλογο μεταξύ της Ελλάδας του 2017 και της έρημης και μολυσμένης πόλης.

Στη δε στοά όπου συναντιέται η Ομόνοια με τη Σταδίου και όπου βρίσκεται το καφέ Janeiro είναι εγκαταστημένο ένα βίντεο installation όπου παρακολουθούμε μαρτυρίες ζωής τεσσάρων ανθρώπων που ζούνε στην περιοχή γύρω από τον πύργο με το ρολόι του Σιλό, δηλαδή της κεντρικής σιταποθήκης του Πειραιά. Το Piraeus/Heterochronia καθρεπτίζει «το χρόνο της ετερότητας» της πραγματικότητας του Πειραιά. Οι τέσσερεις κινηματογραφήθηκαν διαφορετικές μέρες αλλά ίδια ώρα. Ένας ηχογραφημένος «κτύπος» του ρολογιού μας θυμίζει τη μελωδία του τραγουδιού που έκανε διάσημο το λιμάνι, «Τα παιδιά του Πειραιά». Για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν και το Piraeus/Heterotopia η Στέγη τους προμηθεύει με smartphones, apps και χάρτες και ακολουθούν ως περιηγητές μέσω ενός audio-walking mapping μια διαδρομή φορτισμένη με ιστορικές μνήμες, μύθους και μυθοπλασίες. Ο Ιάπωνας δημιουργός του πρότζεκτ συμπράττει με επτά ποιητές, πεζογράφους και στοχαστές.

Στο Sanctuary (Ιερό) του Νοτιαφρικάνου σκηνοθέτη Μπρετ Μπέιλι μέσα στην πέτρινη αποθήκη της Πύλης Ε2 του λιμανιού που κάποτε έδινε πρόχειρο κατάλυμα σε πρόσφυγες τώρα έχει στηθεί ένας λαβύρινθος από συρματοπλέγματα όπου καθώς τον διασχίζεις σταματάς σε μικρά δωμάτια όπου σκηνογραφίες / ταμπό βιβάν με ερμηνευτές αναδεικνύουν το καθένα και μια ιστορία-κατάσταση. Ένας πρόσφυγας παίζει στο κλαρίνο μια σπαρακτική μελωδία, ενώ θυμάται θριαμβικές σκηνές μιας αποτυχημένης εξέγερσης στη χώρα του. Ένας πατέρας, όρθιος πάνω σε ράγες νανουρίζει το μωρό του: «Σε προστατεύω, ό,τι και να γίνει θα μεγαλώσεις, έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου, αφήνουμε πίσω το παρελθόν και η μητέρα σου, να ξέρεις, έρχεται κάθε βράδυ για να σε φιλήσει». Ένας Γερμανός νέο Ναζί «φτύνει» όλο του το μίσος σε ένα παραλήρημα. Μια νεαρή Μουσουλμάνα καλυμμένη στα λευκά βρίσκεται σε ένα δωμάτιο με ροζ φωτισμό ανάμεσα στις φωτογραφίες του Αλέξη Τσίπρα και μιας σέξι γυναίκας με εσώρουχα. Τέλος μια ηλικιωμένη, φτωχή και ολομόναχη Γαλλίδα μιλάει στη Μαρίν Λεπέν, μέσα από την οθόνη της τηλεόρασης σαν να προσεύχεται στην Παναγιά: «Θα είσαι πάντα δίπλα μου, αμήν», της λέει.

Όλα αυτά που τρομοκρατούν τον μέσο φιλήσυχο Ευρωπαίο θα τα συναντήσει κανείς στο «τρενάκι του τρόμου» που έχει εγκατασταθεί στο μέσο της πλατείας Συντάγματος σε ένα τεράστιο μαύρο κουβούκλιο όπου λαμβάνει χώρα το Photobiarama του Ντρις Φερχόφεν. Ένα σύγχρονο «στοιχειωμένο σπίτι» σε μία διαδραστική εγκατάσταση όπου το κοινό μπορεί να καταδυθεί στα άδυτα και να ξορκίσει ό,τι το φοβίζει: τη διεθνή τρομοκρατία, την οικονομική κρίση, το πολιτικό χάος. Μια εμπειρία η οποία θα σας εκπλήξει!

Κι ας μην ξεχάσουμε ότι μέσα στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης στη Συγγρού ο Ντάνιελ Βέτσελ και οι Rimini Protokoll έχουν στήσει το Evros Walk 1&2 όπου ερμηνευτές είναι οι ίδιοι οι θεατές. Η περίφημη γερμανική ομάδα της πραγματικότητας και του θεάτρου-ντοκιμαντέρ έστησε μια οπτικοακουστική περφορμανς όπου μέσα από ακουστικά παρακολουθούμε τις ζωές έξι ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων που βρέθηκαν στην Αθήνα το 2016. Συμπληρωματικά ως θεατές συμμετέχουμε δημιουργώντας ήχους/μουσική με αντικείμενα που υπάρχουν στο χώρο της δράσης.

Θέατρο ή εικαστικές δράσεις; Πολιτική ή πολιτισμός; Θέαμα ή προβληματισμός; Από τον ομφαλό της Αθήνας μέχρι τα απόνερα του Πειραιά, το φεστιβάλ της επιτάχυνσης μας καλεί να το διερευνήσουμε και ίσως το απαντήσουμε. 

ΧΠ